Ιωάννης Κ. Βαλαβάνης MD, PhD
Χειρουργός Ορθοπαιδικός
Δ/ντής Τμήματος Σπονδυλικής Στήλης Ιατρικού Αθηνών
Επισκ. Καθηγητής Washington Universiy, Saint Louis, ΗΠΑ
Εισαγωγικά
Η Ιδιοπαθής σκολίωση της σπονδυλικής στήλης είναι ένα από τα ιδιαίτερα μυστήρια του ανθρώπινου οργανισμού. Προκαλεί την προοδευτική στροφική παραμόρφωση της αναπτυσσόμενης σπονδυλικής στήλης και τη δημιουργία μόνιμων πλάγιων κυρτωμάτων.
Ονομάστηκε Ιδιοπαθής, δηλαδή άγνωστης αιτιολογίας, επειδή δεν μπορούσαμε να εντοπίσουμε την πραγματική αιτία όπου μια φυσιολογική φαινομενικά σπονδυλική στήλη άρχιζε ξαφνικά να παραμορφώνεται, χωρίς προφανή αιτία.
Σήμερα γνωρίζουμε και μπορούμε να ανιχνεύσουμε τη γενετική αιτία, ακόμα και να την τιτλοποιήσουμε, με εξέταση του DNA.
Παρόλα αυτά, η θεραπεία εξακολουθεί να είναι η ίδια, τα τελευταία εξήντα χρόνια. Συντηρητικά, με κηδεμόνες, για σκολιώσεις μικρότερες από τις 40° μοίρες και χειρουργικά για σκολιώσεις μεγαλύτερες από τις 40° μοίρες.
Κάθε θεραπεία έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της. Η συντηρητική θεραπεία με κηδεμόνες «συγκρατεί» μόνο την παραμόρφωση και τη διατηρεί στα επίπεδα που ήταν στην αρχή της θεραπείας. Δεν διορθώνει μόνιμα.
Η χειρουργική θεραπεία «διορθώνει» μόνιμα την παραμόρφωση αλλά δεν παύει να είναι μια μεγάλη επέμβαση και καταλήγει υποχρεωτικά σε σπονδυλοδεσία.
Μειονεκτήματα
Η θεραπεία με κηδεμόνες δεν διορθώνει μόνιμα. Μόνο φρενάρει. Μειονέκτημά της ότι διαρκεί πολλά χρόνια και δεν είναι καθόλου εύκολη για τον ασθενή. Οι ακτινογραφίες κατά το διάστημα της θεραπείας, που παρουσιάζουν τη σπονδυλική στήλη διορθωμένη με τον κηδεμόνα, δείχνουν μία προσωρινή εικόνα όσο διαρκεί η θεραπεία. Δείχνουν αν δουλεύει καλά και πόσο διορθώνει ο κηδεμόνας. Μετά τη σκελετική ωρίμανση και την αφαίρεση του κηδεμόνα, τα σπονδυλικά κυρτώματα επανέρχονται στην αρχική κατάσταση και σε πολλές περιπτώσεις, είναι και λίγο μεγαλύτερα.
Η χειρουργική θεραπεία σήμερα είναι πιο απλή. Απαιτεί νοσηλεία 5-7 ημερών και ο ασθενής είναι ελεύθερος μετά. Έχει όμως ένα μεγάλο μειονέκτημα. Καταργεί μόνιμα την κίνηση στο τμήμα της σπονδυλικής στήλης που θα διορθωθεί και καταλήγει σε σπονδυλοδεσία.
ApiFix
Το ApiFix αποτελεί τη νέα, πρωτοποριακή «ενδιάμεση λύση». Καταργεί την πολύχρονη, βασανιστική, συντηρητική θεραπεία με κηδεμόνες, αλλά και τις μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις με κατάληξη τη μόνιμη σπονδυλοδεσία.
Τοποθετείται με μία πολύ μικρή χειρουργική επέμβαση, μικρότερη από μία ώρα, απαιτεί πολύ μικρή νοσηλεία, μόνο μία ημέρα, και χρειάζεται και άλλη μία μέρα «αναρρωτική άδεια». Οι μικροί ασθενείς μπορούν να επιστρέψουν στο σχολείο μετά το χειρουργείο και ξαναρχίζουν γυμναστική μετά από είκοσι ημέρες. Τον βασανιστικό κηδεμόνα τον πετάνε, μία για πάντα.
Το ApiFix εφαρμόζεται σε σκολιώσεις από 30° μέχρι 60° μοίρες. Αν το παιδί φοράει κηδεμόνα, σταματά να φοράει κηδεμόνα. Αν πρόκειται να κάνει μεγάλο χειρουργείο, κάνει ένα χειρουργείο πολύ μικρό και γλυτώνει μια μεγάλη και βαριά εγχείρηση και κυρίως γλυτώνει τη σπονδυλοδεσία.
Περιγραφή
Το ApiFix είναι ένα πρωτοποριακό, μικρό, διατεινόμενο μεταλλικό εμφύτευμα από Τιτάνιο. Τοποθετείται στο πίσω τοίχωμα της σπονδυλικής στήλης όπου και καθηλώνεται με δύο διαυχενικά κοχλιωτά στηρίγματα.
Η τοποθέτηση γίνεται με τη βοήθεια συστήματος ασφαλούς καθοδήγησης και κάτω από συνεχή διεγχειρητικό νευρομυϊκό έλεγχο. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η άψογη τοποθέτηση των διαυχενικών στηριγμάτων αλλά και η εξάλειψη της πιθανότητας νευρολογικών επιπλοκών.
Η τοποθέτηση του ApiFix γίνεται με μία μόνο πολύ μικρή τομή 12-15 εκ. χωρίς να χρειάζεται πλήρης εκτεταμένη προσπέλαση με αποκάλυψη και παρασκευή της σπονδυλικής στήλης, όπως γίνεται στις εγχειρήσεις για σπονδυλοδεσία. Η επέμβαση είναι απλή, γρήγορη και ακίνδυνη. Μοναδικές προϋποθέσεις είναι ο σύγχρονος εξοπλισμός του χειρουργείου και η εμπειρία του χειρουργού.
Μετεγχειρητική πορεία
Οι ασθενείς νοσηλεύονται μόνο ένα 24ωρο και μετά είναι ελεύθεροι. Μοναδικό «εμπόδιο», είναι ότι πρέπει να προσεχθεί το τραύμα για περίπου δύο εβδομάδες, μέχρι να γίνει η πλήρης επούλωση και να αφαιρεθούν τα ράμματα. Είναι ελεύθεροι προοδευτικά να κάνουν όποια κίνηση μπορούν και θέλουν. Μετά το εικοσαήμερο αρχίζουν μια σειρά ειδικών αλλά εύκολων ασκήσεων με τις οποίες αυξάνεται ακόμα περισσότερο η πρώτη, άμεση διόρθωση.
Ενδείξεις
Το ApiFix έχει σχεδιαστεί και εφαρμόζεται σε ασθενείς με Ιδιοπαθείς σκολιώσεις από 30° μοίρες μέχρι 60° μοίρες, δηλαδή σε περιστατικά που πραγματικά είτε χρειάζονται πολύχρονη (4-5 χρόνια) θεραπεία με κηδεμόνες (<40°), είτε χρειάζονται μεγάλη ανοιχτή εγχείρηση και μόνιμη σπονδυλοδεσία (>40°).
Αποτελέσματα
Περιστατικά με κυρτώματα 30°- 40° : Καταργεί τον κηδεμόνα.
Απεγκλωβίζει τον ασθενή από το βάσανο της πολυετούς θεραπείας με τους κηδεμόνες, η οποία είναι γνωστό και διεθνώς αποδεκτό ότι δεν διορθώνει μόνιμα τις σκολιωτικές παραμορφώσεις. Οι κηδεμόνες συγκρατούν μόνο τα κυρτώματα στα επίπεδα που ήταν στην αρχή της θεραπείας. Το τελικό αποτέλεσμα με το ΑpiFix είναι η διόρθωση των κυρτωμάτων τουλάχιστον κατά 50%.
Περιστατικά με κυρτώματα >40°- 60° : Καταργεί τη σπονδυλοδεσία.
Το ApiFix διορθώνει επίσης κατά 50% και με τη σπονδυλική στήλη να διατηρεί ανέπαφη την κινητικότητά της, σε αντίθεση με την ανοιχτή σπονδυλοδεσία, το αποτέλεσμα της οποίας είναι μεν μία πολύ καλύτερα διορθωμένη σπονδυλική στήλη, αλλά μόνιμα πλέον, χωρίς καμία απολύτως κίνηση στο τμήμα της που έχει χειρουργηθεί.
Συμπεράσματα
Το ApiFix είναι ένα νέο, πρωτοποριακό, μικρό εμφύτευμα το οποίο σχεδιάστηκε και εφαρμόζεται σε εφήβους με Ιδιοπαθή σκολίωση, οι οποίοι είτε υποβάλλονται σε πολυετή συνεχή θεραπεία με κηδεμόνες, είτε χρειάζονται ανοιχτή χειρουργική επέμβαση με σπονδυλοδεσία.
Τοποθετείται με μικρή χειρουργική επέμβαση, η οποία διαρκεί μόνο μία ώρα, χρειάζεται άλλη μία μέρα μετεγχειρητικής νοσηλείας και οι μικροί ασθενείς μπορούν να επιστρέψουν σε δραστηριότητες το μεθεπόμενο 24ωρο.
Το ApiFix α) απαλλάσσει τους μικρούς ασθενείς από την πολύχρονη θεραπεία με αλλεπάλληλους κηδεμόνες ή β) από την ταλαιπωρία και τις συνέπειες μιας μεγάλης κανονικής σπονδυλοδεσίας.
Η σπονδυλική στήλη διορθώνεται μόνιμα και με ασφάλεια, τουλάχιστον κατά 50% και το κυριότερο είναι ότι διατηρεί την κινητικότητά της, κάτι που δε γίνεται ούτε με κηδεμόνα, ούτε με σπονδυλοδεσία.
Η χρήση, τέλος, σύγχρονων μέσων διεγχειρητικής πλοήγησης και διεγχειρητικής νευροπαρακολούθησης, εξασφαλίζει το ακίνδυνο της μικρής χειρουργικής επέμβασης με την οποία τοποθετείται το ApiFix.